Арьс шир, ноос, ноолуур, өлөнгийн гэх мэт үйлдвэрүүдийг хотоос нүүлгэх талаар ярьсаар удаж байна. Эдгээр үйлдвэрүүдийн “бий болгосон” өндөр бохирдолтой ус Төв цэвэрлэх байгууламжид ачаалал нэмж, усыг стандартын дагуу цэвэрлэж чадахгүйд хүрч байгаа талаар ярьсаар багагүй хугацаа өнгөрчээ. Тэгвэл бохирдуулагч үйлдвэрүүдийн эдгээр асуудал одоо ямар хэмжээнд байгаа бол?
УСУГ-тай гэрээтэй нийт 500 орчим үйлдвэрийн 284 нь бохирдуулагч гэсэн ангилалд, үлдсэн нь харьцангуй бага бохирдуулагч ангилалд ордог ажээ.
2012-2020 оны хооронд тэдгээр үйлдвэрүүдийн бохирдлын хэмжээ өссөн ба Төв цэвэрлэх байгууламж руу нийлүүлж байгаа хаягдал бохир ус стандартын MNS6561:2015 шаардлагыг хангаж чадахгүй байгаа юм.
Бохирдуулагч үйлдвэрүүдэд арьс шир, ноос ноолуур, автомашин угаалга, өлөн боловсруулах, архи, пиво спирт ундааны үйлдвэр, сүү сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэр, мах махан бүтээгдэхүүн боловсруулах үйлдвэр гэх мэт үйлдвэрүүд багтдаг. Бохирдлыг стандартын хэмжээнд хүргэж бууруулахын тулд үйлдвэр ААН-үүд өөрсдийн урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай болох шаардлагатай гэж мэргэжлийн хүмүүс хэлдэг ч одоогоор УСУГ-тай гэрээтэй арьс шир боловсруулах, ноос ноолуурын 11 үйлдвэрт л урьдчилан цэвэрлэх байгууламж байдаг ажээ. Цаашид нэмж зургаан үйлдвэр ийм байгууламж суурилуулахаар төлөвлөсөн байна.
Үйлдвэрүүд байгаль орчныг бохирдуулж байгаа үүрэг хариуцлагаа хүлээгээд урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай болсон тохиолдолд бохирдлын агууламж буурч 2013 оны түвшин рүү дөхөх боломжтой ажээ.
Гэвч үүн дээр сэтгэл тавин ажиллаж байгаа үндэсний үйлдвэрийнхэн байхгүй, энэ тал хойрго байгаа нь харамсалтай.
Хамгийн бохирдол үүсгэж байгаа нь арьс ширний үйлдвэрүүд болон өлөнгийн үйлдвэрүүд юм. Ялангуяа өлөнгийн үйлдвэрүүд ус бохирдуулахаас гадна төв цэвэрлэх байгууламжаас ч илүү өмхий үнэрийг агаарт цацдаг. Бүлээн усаар угааж, наранд давсалж хатаадаг гэх бүдүүлэг технологитой өлөнгийн үйлдвэрүүд зундаа орчноо өмхийрүүлж, бохр усаа төвийн шугамд шууд нийлүүлсэн хэвээр л байна.
Иймээс өлөн болон арьс шир, ноос ноолуур боловсруулах үйлдвэрүүдийг хотоос нүүлгэж ариутгах татуургын салангид системтэй болгох ажлыг түргэвчлэх, бохирдуулагч үйлдвэрүүд бүгд бага оврын цэвэрлэх байгууламжтай болох яаравчлах шаардлагатай байна.
Үндэсний үйлдвэрүүд энэ асуудал дээр хариуцлагатай хандаж, бохирдуулж чадсан л бол цэвэршүүлэхэд гар нийлэх ёстойгоо ухаарч, өөрсдийн урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай болоход сэтгэл гаргаж болохгүй гэж үү???
