Та хэзээ нэгэн цагт арьс цайх өвчнөөр шаналж яваа хэн нэгэнтэй таарч байсан уу. Тэд бидний дунд яг өөрийнхөөрөө амьдарч чаддаг болов уу. Энэ асуултыг өөрөөсөө нэг асуугаад үзээрэй. Хүний амьдралд өвчин зовлон хэлж ирдэггүй. Нүүр, хүзүү, гар, гуя гэх мэт биеийн хэсгүүдэд арьсны цайралт явагдаж, түүнээсээ болоод өөрийгөө нийгмээс тусгаарлаж, өдөр хоногуудыг гуниг дүүрэн үдэж байгаа цөөн биш хүн бидний дунд байдгийг анзаарах цаг болжээ.
Дэлхийн хүн амын хоёр хүртэлх хувь нь энэ өвчнөөр өвчилсөн гэх судалгаа байдаг ажээ. Харин Монгол Улсад 9000 орчим хүн арьс цайх өвчнөөр өвчилж, шаналлыг нь амсаж явна. Уг өвчнийг анагаахын хэллэгээр витилиго гэх ба энгийнээр тайлбарлавал, арьсны нөсөө үүсэх процесс алдагдах, эс бөгөөс арьсны нөсөө огт байхгүй болсноор арьс, үсний хэвийн өнгө алдагдан цагаан толбо үүсч эхэлдэг өвчлөлийг хэлдэг.
Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээгээр монголчуудын арьсны өвчний 15 хувийг арьс цайх өвчин эзэлдэг аж. Сүүлийн жилүүдэд уг өвчний тархалт эрчимтэй нэмэгдэж, өвчлөгсдийн нас залуужин, ой хүрээгүй хүүхдүүд ч олноор өртөх болсон түгшүүрийн харанга дэлдэж эхэлжээ. Эдгээр хүмүүс өвчнөө хэзээ ч эмчлэгдэггүй хэмээн сэтгэлзүйн гүнзгий хямралд шууд өртдөг. Ийм хор хөнөөлтэй учраас мэргэжилтнүүд энэ өвчнийг “Сэтгэлзүйн чимээгүй тахал” гэж нэрлэх нь ч бий.
Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан сүүлийн үеийн мэдээллээс үзвэл арьсны нийт өвчлөлийн 40 хувийг хайрст үлд, 15 орчим хувийг арьс цайх өвчин, үлдсэн нь атопит дерматит, экзем болон батгаших өвчин эзэлж байна. Товчхондоо бол эдгээр бүлэг өвчин хүний бие махбодиос гадна сэтгэлзүйг давхар өвчлүүлдгээрээ дэлхийн дахины эмч, мэргэжилтнүүдийг түгшүүлсээр.
Гэхдээ бүх зүйл муугаар эргэчихээгүй. Дэлхийн эрдэмтэд энэ өвчнийг эмчлэх олон аргыг судалж боловсруулж байгаагаас хамгийн үр дүнтэй, сөрөг нөлөөгүй арга нь гэрэл эмчилгээ гэдгийг тодорхойлон, эмчилгээнд ашиглаж эхэлжээ. Энэхүү гэрэл эмчилгээнээс хурдан хугацаанд үр дүн үзүүлж буй тоног төхөөрөмж нь ВТРАК 308 эскимер аппарат. Анагаахын шинжлэх ухаанд эргэлт авчирсан уг аппаратыг Харвардын Их сургуулийн эрдэмтдийн баг арьс цайх, хайрст үлд болон арьсны бүхий л өвчнийг эмчлэхэд зориулан 10 гаруй жил судалж, туршсаны үр дүнд бүтээсэн байна.
Хамгийн сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи бүхий энэхүү аппаратыг Монгол Улсад “Мон Шинжүкү скин мед” эмнэлэг Япон улсаас оруулж ирж, эмчилгээнд нэвтрүүлээд гурав дахь жилийнхээ нүүрийг үзэж байгааг дуулгая. Тус эмнэлэг үүдээ нээснээр арьс цайх өвчнөөр шаналж яваа олон зуун хүн анх удаа эмчилгээнд хамрагдаж үр дүнг нь бодитоор мэдэрч байна. Тус эмнэлэг 3 жилийн хугацаанд арьс цайх өвчтэй хүмүүст илүү анхаарч ажиллаж байсан бол өнгөрсөн жилээс хүмүүсийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, эмчилгээ үйлчилгээний төрлөө нэмэгдүүлэхийн тулд Магадлан итгэмжлэлээ авч арьс харшлын олон төрлийн эмчилгээ хийж эхэлжээ. 
Японд арьс цайх өвчний эмчилгээний курс нь дунджаар 60 удаа буюу 2 сар үргэлжилдэг бөгөөд зөвхөн дээрх аппаратад ороход 15 сая орчим төгрөг байдаг ажээ. Харин “Мон Шинжүкү скин мед” эмнэлэг монголчуудынхаа амьжиргааг харгалзан 1 удаагийн эмчилгээний өртгийг 40 мянган төгрөг байхаар маш хямдаар тогтоож мөрддөгийг энд онцлон тодотгож, зөвхөн ашгийн араас хөөцөлдөөгүйд нь талархах учиртай. Өндөр өртөгтэй улс оронд эмчлүүлэхэд эмчилгээний төлбөрөөс гадна бусад зардлыг тооцвол монгол хүн бүр эмчлүүлээд байх боломж хомс гэдэг нь ойлгомжтой.
Юутай ч монголчууд дэлхийн хамгийн дэвшилтэт технологид суурилсан эмнэлэгтэй болоод, эх орондоо эмчлүүлж байгаа нь эрүүл мэндийн салбарт гарсан дэвшил юм. Одоо өвчнийг бүрэн эдгээхэд тал талдаа анхаарах зүй ёсны шаардлага байгааг өгүүлье. Энэ төрлийн өвчнийг бүрэн анагаахын тулд 6-12 сар, бүтэн биеийн цайралттай бол 12-24 (6-8 курс эмчилгээ) сарын турш эмчлэх шаардлагатай байдаг. Урт хугацааны эмчилгээ шаарддаг онцлогтой тул тус эмнэлэгт хандан оношлуулсан 3000 шахам хүн төлбөрөөс шалтгаалж эмчилгээ огт хийлгээгүй бол 500 гаруй хүн эмчилгээгээ дуусгалгүй орхижээ. Харин хайрст үлд болон арьсны бусад өвчний хувьд энэхүү аппаратад 12-18 удаагийн оролтоор арьсны өвчин эдгэдэг юм байна. Өөрөөр хэлбэл, арьс цайх өвчин шиг удаан хугацааны эмчилгээ шаарддаггүй. 
Монгол Улсын хувьд анагаахын салбар сайн муугаар хэлэгддэг ч эмчилгээ, эрүүл мэндийн тогтолцоо эрүүлжих тал руугаа сайжирч байгаа гэдэгтэй олон хүн санал нэгдэх байх. Гадаад улс оронд элэг шилжүүлэн суулгах гэх мэт өндөр төлбөртэй хийлгэдэг байсан хагалгаануудыг Эрүүл мэндийн даатгалаас төлдөг болсон нь олон хүнд ач тусаа өгч байна. Машинаа жил бүр оношилгоонд оруулдаг байсан монголчууд өөрсдөө жилд нэг удаа эрүүл мэндийн иж бүрэн шинжилгээнд үнэ төлбөргүй ордог тогтолцоонд шилжлээ.
Арьс цайх өвчнийг эмчилдэг хамгийн орчин үеийн аппарат нь байна, эмнэлэг, эмч мэргэжилтнүүд нь байна. Тиймээс энэ өвчнөөр хаалганыхаа цаана чимээгүй шаналж байгаа 9000 гаруй хүний эрүүл мэндээ хамгаалуулах эрхийг нь хангах цаг болжээ. Эрүүл мэндийн даатгалаас энэ төрлийн өвчний эмчилгээг хариуцдаг болчихвол олон мянган иргэн нийгмээс тусгаарласан сэтгэлзүйн дарамтаас салж, монголчуудын амьдралын чанар ихэд дээшлэх нь гарцаагүй.
Б.ТҮВШИН
