Энэ удаа бид Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-ийн Засвар механикийн заводын дарга Б.Баасансүрэнтэй ярилцлаа.
Та өнгөрсөн оныхоо ололт амжилтын талаар товч ярина уу?
-Заводын хамт олон өнгөрсөн онд үйлдвэрлэлийн үндсэн үзүүлэлтүүдээ 100-аас дээш хувиар давуулан биелүүлсэн. Бусад үйл ажиллагааны чиглэлээр өмнөө тавьсан зорилтоо амжилттай хэрэгжүүлж эхлээд байна. Зарим томоохон ажлууд болох Цутгуурын үйлдвэрлэлийн хэвний технологид хүйтнээр хатуурах холимгоор хэв бэлтгэх хагас автомат шугам нэвтрүүлэх, цехийн хэмжээнд 2018-2032 онд хийгдэх өргөтгөл, шинэчлэлийн техник, эдийн засгийн үндэслэл /ТЭЗҮ/ боловсруулах төсөл, Олон улсын ISO 9001 стандартыг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэх, мөн үйлдвэрлэн гаргаж байгаа бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний өртгийг тооцох шинэчилсэн аргачлал боловсруулах зэрэг ажлыг эхлүүлсэн. Үүнээс гадна элэгдсэн эд ангийн сэргээн засварлах орчин үеийн арга, технологийг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх боломж бүрдлээ. Өөрөөр хэлбэл ТЭЗҮ боловсруулсан, Вакуум хальсны хэвний технологийн тоног төхөөрөмжийг сайжруулах чиглэлээр нэмэгдэл тоноглолууд үйлдвэрлэх ажил хийгдсэн байгаа.
-Хүйтнээр хатуурах холимгоор хэв барих хагас автомат шугам нэвтрүүлэх ажилд ямар хугацаа шаардагдах вэ?
-Энэ шугамын ажлыг өмнө нь манай заводод хэсэгчлэн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлсэн. Одоо цутгуурын үйлдвэрлэлийн хэвний технологийн 30 орчим хувьд ашиглаж байгаа. Энэ технологийн давуу талыг сайтар судлан заводын инженерүүдийн хүчээр ТЭЗҮ боловсруулж өмнөх онд Их барилгын хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөнд тусгасан. Ингээд өнгөрсөн онд Герман улсын FAT гэж цутгуурын үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэдэг компанитай худалдан авах гэрээ байгуулснаар ажил эхэлсэн юм. Гэрээний дагуу нэг жилийн хугацаанд энэ ажлыг гүйцэтгэх ёстой. Компанийн Ерөнхий захирлын 2018 оны 9 дүгээр сарын 27–ны өдрийн А/755 дугаар тушаалаар Үйлдвэрлэл эрхэлсэн орлогч – Ерөнхий инженерээр ахлуулсан ажлын хэсэг мөн чиглэл хариуцсан захирлын дэд ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байна. Ажил төлөвлөгөөний дагуу явж байна. ЗМЗ-ын үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг 2019 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс 2020 оны 5 дугаар сарын 1-ний дотор бүрэн зогсоож тоног төхөөрөмжийг шинээр болон шилжүүлэн угсарч суурилуулах ажил хийгдэнэ. Одоогоор бэлтгэл ажлууд хэвийн хангагдаад явж байна.
-Танай заводын зогсолтын үед компанийн бүтцийн нэгжүүдэд шаардлагатай сэлбэг хэрэгслээр хэрхэн хангахаар төлөвлөсөн бэ?
-Мэдээж, энэ хамгийн том асуудал. Бид бүтцийн нэгжүүдтэй ярилцаад аль болох шаардлагатай сэлбэг хэрэгсэл худалдан авахгүй байхаар нөөц бүрдүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна. Өмнөх оны сүүлийн улирлаас нэмэлт үйлдвэрлэл явуулж эхэлсэн. 2019 онд манай завод үйлдвэрлэлийн ачаалалтай ажиллана. Энэ жилийн үйлдвэрлэл өнгөрсөн онуудын үйлдвэрлэлийн хэмжээнээс өндөр төлөвлөгдсөн. Нийт 4670 гаруй тонн цутгамал бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ. Заводын бусад үйлдвэрлэлийн хэмжээ ч нэмэгдсэн байгаа. Энэ хагас автомат шугамын технологи үйлдвэрлэлд нэвтэрснээр 440 орчим хэвний модон загвар, 460 гаруй тонн хэвний металл хашлага ажил эхлэхэд бэлэн байх ёстой. Эдгээрээс завод өөрийн хүчээр боломжоороо хийнэ. Зарим хэсгийг нь, ялангуяа хэвний модон загварыг манай зарим ажилтнууд гадаадад хийлгэх судалгаа гаргасан. Хэвний модон загварыг дурын мужааны цех хийхгүй л дээ. Учир нь цутгамлын маш олон техникийн шаардлага, нөхцөл хэмжээ байдаг. Хэвний загвар маш зөв алдаагүй байж сая чанартай, гологдолгүй бүтээгдэхүүн гардаг.
-Ажлын өөр хүндрэл бэрхшээл гарч байна уу?
-Ажил хийх боломжгүй хүндрэл гарах нь гайгүй болов уу. Гэхдээ заводын үйлдвэрлэлийн төлөвлөгөөг биелүүлэх, төлөвлөсөн ажлыг цаг хугацаанд хийж хэрэгжүүлэхэд материал түүхий эдийн хангамжийн асуудлыг цаг тухайд нь хугацаа алдахгүй нийлүүлэлт хийвэл бид хийх ёстой зүйлүүдээ хийчихнэ. Гол асуудал энэ л байна. Манай хамт олон ажлын дадлага туршлагатай учраас зохион байгуулалтыг зөв хийгээд явбал ажилд нэг их хүндрэл үүсэх нь гайгүй. Өөр нэг асуудал нь зогсолт хийх зургаан сарын хугацаанд нийт 100 гаруй хүнийг ажлын байраар хангаж чадахгүй байдал үүснэ. Үүнийг хэрхэн шийдэх талаар Захиргаа, хүний нөөцийн хэлтэс, Эдийн засгийн хэлтэстэй ярилцаж бүтцийн нэгжүүдэд түр ажлын байраар хангах тухай санал явуулсан байгаа.
-Танай заводын гаргаж буй бүтээгдэхүүний чанар хэр байна. Танай хамт олон ямар шинэ санал санаачилга гарган үйлдвэрлэлд нэвтрүүлээд байна вэ?
-Манай завод үйл ажиллагаа явуулаад 40 жил болж байна. Өнгөрсөн онд компанитайгаа хамт 40 жилээ тэмдэглэсэн. Энэ хугацаанд Заводын үйлдвэрлэлийн технологид хэсэгчилсэн байдлаар шинэчлэлүүд хийгдсэн. Өнөөдрийн ашиглаж буй техник технологийн хувьд бүтээгдэхүүний чанар тийм ч муу биш байгаа. Бид ажиллах ёстой техникийн шаардлага, стандарт, технологийн горимыг мөрдөн ажиллаж байна. Гэвч орчин үеийн техник технологийн хөгжил дэвшилтэй хөл нийлүүлэх шаардлага зүй ёсоор гардаг. Үүнтэй уялдуулан техник технологийн шинэчлэлийг үе шаттай хийж бүтээгдэхүүний чанар, стандартад мэдэгдэхүйц өөрчлөлт гаргах зайлшгүй шаардлагатай. Тиймээс бид дээр дурдсан техник технологийн шинэчлэл хийх, Олон улсын ISO 9001 стандарт, өртгийн аргачлал, ТЭЗҮ гаргах зэрэг бодлогын бичиг баримт боловсруулах ажлыг эхлүүлсэн. Манай инженер техникийн ажилтнууд заводын дэргэдэх инженерийн зөвлөл болон өөрсдөө санаачилгатай ажиллаж байгаа. Бид цутгуурын цехийн өнгөт металл хайлах индукцийн зуухыг зөвхөн өнгөт металл хайлах биш хар металл хайлдаг болгосон. Өөрөөр хэлбэл өнгөт болон хар металл хайлна гэсэн үг. Ингэснээр бага оврын жижиг, цөөн тооны эд ангийг цутгах боломжтой.
-Танай Инженерийн зөвлөл цаашид хийх ажлаа хэрхэн төлөвлөсөн бэ?
-Өмнө нь миний бие инженер техникийн ажилтнуудыг нэгтгэн нэг баг болгон ажиллуулах талаар тухайн үеийн заводын удирдлагуудад танилцуулсан ч ажил болгож чадаагүй өөр цех рүү явсан л даа. Нэг л болж өгөхгүй байсан. Ингээд 2016 онд ажил аваад байтал зарим инженерүүдээс санал ирсэн. Тэднийг дэмжсэн нь зөв алхам болсон. Инженерийн зөвлөл өмнөх онд дөрвөн чиглэлээр 21 ажил хийхээр төлөвлөснөөс биелэлт 87 орчим хувьтай гарсан. 2019 онд арай бодит байдалд нийцүүлж үйл ажиллагаагаа явуулахаар төлөвлөсөн байгаа. Ер нь Инженерийн зөвлөл байгуулсан нь сайнаар нөлөөлсөн, цаашид хийх ажлаа боловсронгуй болгон сайжруулж ажиллах шаардлага бий. Засвар механикийн завод нь Монголын металл боловсруулах, машин үйлдвэрлэлийн салбарын том обьект. Тэгэхээр манай инженерүүд санаачилгатай байх ёстой. Тэд зөвхөн нэг зүйлийг нөгөөгөөр солих, хуулбарлах биш эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийдэг түүнийгээ үйлдвэрлэлд туршдаг, инженерийн тооцоолол хийдэг, байх ёстой. Тиймээс бид 2018 оноос Ш.Отгонбилэгийн нэрэмжит Технологийн сургуультай хамтран ажиллах чиглэлээр ажлууд төлөвлөсөн ч тааруу хэрэгжсэнд шүүмжлэлтэй хандаж байгаа. 2019 оноос хамтран ажиллах инженерүүдийг судалгааны ажилд татан оролцуулах чиглэл баримтална. Энэ ажлын хүрээнд Технологийн сургуулийн металл судлалын лабораторийг өргөжүүлэх, орчин үеийн дижитал лаборатори байгуулах, хамтран ажиллах төлөвлөгөөг шинэчлэх ажил хийгдсэн. Манай завод ирээдүйд салбарын тэргүүлэх, тулгуур үйлдвэр болох, бүс нутагт үйл ажиллагаа явуулах зорилт тавьж байгаа. Иймээс эрдэм шинжилгээ судалгаа, туршилт, үйлдвэрлэл гэсэн үзэл баримтлалыг хөгжүүлэх ёстой. Ер нь манай заводын үйлдвэрлэлийн гол асуудал бол зураг төсөл боловсруулан тооцоо судалгаа хийж эцсийн бүтээгдэхүүн чанартай, гологдолгүй гарснаар инженерийн хөгжил дэвшилд сайн нөлөө үзүүлэх юм. Инженерийн зөвлөл судалгаа шинжилгээ, сургалт, үйлдвэрлэлийг холбож ажиллах ёстой гэж боддог.
-Одоогоор импорт орлох хэчнээн нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна вэ?
-Импорт орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл нь манай заводын үйлдвэрлэлийн чухал хэсэг. 2014 оноос эхлэн импорт орлох бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн бүртгэж, нутагшуулах үйл ажиллагаа эхэлсэн. Өмнө нь импорт орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг ч бүртгэлгүй, юу хийснээ тооцдоггүй байж. Өмнөх онд 250 гаруй нэр төрлийн 20,3 тэрбум орчим төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн байх жишээтэй. Импорт орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийн зэрэгцээ нутагшуулах нь чухал. Энэ асуудалд компанийн бүтцийн нэгжүүд санаачилгатай байх ёстой. Нэг удаа хийлгээд дараа жилээс нь худалдан авахаар захиалах биш сайжруулах, чанаржуулах талаар манай заводтой хамтран ажиллах хэрэгтэй гэж боддог. Бид үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ жил бүр бүртгэдэг. Бүтцийн нэгжүүдийн захиалгаар ажилладаг. Үүнийг арай боловсронгуй болгох хэрэгтэй.
-Компанийн удирдлагаас танай заводын цаашдын хөгжлийн талаар анхаарч Монголын машин үйлдвэрлэлийн бааз болох тухай ч яригддаг. Энэ талаарх таны бодлыг сонсъё?
– Манай завод бол машин үйлдвэрлэлийн нэг хэсэг. Ер нь машин үйлдвэрлэл гэдэг ерөнхий нэр л дээ. Зарим хүмүүс машин үйлдвэрлэл гэхээр өөрт хамгийн ойр автомашины тухай, нэг жийп машин эсвэл нэг авто техникийн тухай төсөөлдөг юм шиг. Гэхдээ таныг ингэж боддог гэж байгаа юм биш. Манай заводыг үзсэн гаднын буюу техникийн мэргэжлийн бус хүмүүс ямар ч хамаагүй автомашин эсвэл юу ч гэмээр юм бэ дээ дугуйтай явдаг машин хийж болох мэтээр асуудаг, бас хийж болно гээд л ярьдаг. Ихэнхтэй би санал нийлдэггүй. Машин үйлдвэрлэл бол олон салбартай гэж болно. Мөнхүү олон салбарыг дэмжиж дагуулж хөгжүүлдэг аж үйлдвэрийн томоохон суурь юм. Тухайлбал бидэнд хамгийн ойрхноос нь хэлбэл авто машин үйлдвэрлэл, уул уурхайн машин үйлдвэрлэл, хөдөө аж ахуйн, эрчим хүчний, барилгын машин механизм, суурь машин үйлдвэрлэл гэх мэт үргэлжилнэ. Тэгэхээр манайх өнөөдөртөө яг бүхэл бүтэн нэг машин үйлдвэрлэх боломж хараахан бүрдээгүй. Машин үйлдвэрлэл бол нэг машинд ордог бүх нэр төрлийн эд ангийг нэг газар, нэг дор хийдэггүй, тийм ч боломжгүй. Нэг машиныг бүрдүүлдэг эд анги, зангилааг хийж болох, хийдэг бусад чиглэлийн үйлдвэрүүдэд хийнэ, тэгээд нийлүүлж угсраад ямар нэг машин болдог. Ингэж бусдыгаа дэмждэг. Ер нь бол Засвар механикийн завод машин үйлдвэрлэнэ. Гэхдээ машин үйлдвэрлэхийн тулд зайлшгүй техник, технологийн шинэчлэл хийх хэрэгтэй болно. Энэ шинэчлэлийг бид эхлүүлэхийг хүсэж зорьж байгаа. Дээр ярьсан тэр олон үйлдэлт суурь машинууд, хүйтнээр хатуурдаг хэвний холимгийн технологи гээд л… Засвар механикийн заводын техник, технологийг үе шаттай, бодлогоор шинэчлэн сайжруулж уул уурхай, эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, барилгын үйлдвэрлэлийн тоноглол, төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгсэл, эд анги, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл болон импорт орлох бүтээгдэхүүний хэмжээг нэмэгдүүлж зах зээлийг өргөжүүлэх, борлуулалтыг идэвхжүүлэх, өрсөлдөх чадварыг сайжруулах үр ашгийг дээшлүүлэх зорилт тавин ажиллах нэг боломж гэж харж байна.
-Цаг гарган ярилцсанд баярлалаа.
