МАНАН-г сөрсөн халиарууд ба У.Хүрэлсүхийн тэсрэлт, Л.Оюун-Эрдэнийн тэмцэл

Монголчууд бид яаг одоо маш сонирхолтой цаг хугацаанд амьдарч байна. Ардчилал хэмээн мандан бадарч дарцаг шиг дэрвэж хийссэн хөл толгойгүй он жилүүд. Азийн эрх чөлөөний баян бүрд хэмээн барууныханд “Цаасан малгай” тай цоллуулсан 30 жилийнхээ алдаа төөрөгдлийг анзаарч, засаж чадах уу. Эсвэл залилуулж уусах уу гэсэн хоёр замын огтлолцол дээр зогсож байгаа хэрэг. Мандуулсан гэхээсээ манаруулсан их луйвар хулгай цэцэглэж. Өмч хувьчлалын гэх дээрэм тонуулд өртсөн үндэсний олон арван үйлдвэрийн дампуурал. Ээрмэл, Нэхмэл, Оёдол, Хивс, Эсгий, Хүнс, Арьс шир, Гутал савхи, Ноос ноолуур, Талх чихэр, Архи ундаа, Гурил, Барилгын комбинат, Ханын материал, Мах, хиам консерв, Цемент, Төмөрлөг гээд цааш хөврөх өмнөх нийгмийн мянга мянган ажлын байрууд. Ихэнх нь дампуурч, үлдсэн хэсэг нь худалдааны лангуу, Баар диско заал болон хувирч. Хувийн нэртэй үндсэн үйлдвэрийн үйл ажиллагаа нь зогссон объектууд банкны барьцаанд өдөр хоногийг өнгөрүүлж байгаа. МОНГОЛЧУУД БИД идэх хийгээд өмсөх зүйлсээ өөрснөө болгож орхидог ийм үйлдвэрүүд олон арваар хот суурин газруудад байсан юм шүү!!! Брэнд трэнд биш юмаа гэхэд биед эвтэйхэн гутал. Өмсөхөд чанартай дулаахан өмд малгай куртик ээ оёод өмсчихдөг. Олигтойг нь олон улсад гаргаж чаддаг байлаа. Гэтэл өнөөдөр цоорхой хувцсаа нөхөх оёдлын утсаа ч хийж чадахаа байчихсан сууж байдаг. Үүн дээр нэмээд уул уурхайн гаж хөгжил, улаанаараа эргэсэн шуналын золионд ухуулж цөлмүүлсэн уул, ус, булаг шанд, гол мөрөн, тал хээрийнхээ ухсан нүх, овоолсон шороог тоочоод барах уу?! Энэ их үймээнд нэрвэгдэж хохирсон 7 сая 200 гаруй мянган га буюу Увс аймгийн газар нутагтай тэнцэх нутгаа тухайн үед Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг улсдаа эргүүлэн авч ирэхэд арай ч дээ нээрэн гэж уулга алдаж байсан цаг саяхан. Нөгөө шүтээд байдаг үндэсний бахархал Бурхан Халдун хайрханы өвөр бэлүүд, эртний түүхт Ноён Уул, ижилгүй үзэсгэлэнт Тост, Тосон бумба, Говь гурван сайхан, Онон, Сэлэнгэ, Орхон голуудын ай сав У.Хүрэлсүхийн цуцалсан 938 хууль бус лиценз дотор зэрэмдэглүүлчихсэн цохиж явсан шүү дээ, тэнгэр минь! Эрдэнэт, Дарханы төмөрлөг, Багануур, Оюутолгой, Таван толгой, Монголросцветмет, Асгат, Салхитын ордуудаа Монголын бус эрх ашигт алдчихсан. Энэ бүх орд газар үйлдвэрүүдээ МАН+АН гэсэн бүлэглэлийн халаасанд хийчхээд ард түмнээрээ нойрмоглож байсан цаг өчигдөрхөн. Ингэж л монголчууд бид бүхэл бүтэн 30 жилийн дараа энэ бүхнээ олж харсан хэрэг. Харах ч гэж дээ! МАНАН хэмээх бүлэглэлтэй хийсэн тэмцэл ард түмэнд энэ байдлыг нь харуулж орхисон юм даг. Газар шороо, үйлдвэр уурхайгаар хөлжсөн МАНАН бүлэглэлийн эсрэг шинэ шинэлэг, эрүүл нийгэмтэй байх гэсэн У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ нарын эхлүүлсэн улс төрийн тэмцлийг ядуучуудын сөргөлдөөн буюу “Халиар”-ууд өндөлзөв гэж басамжилж байсан санагдана. У.Хүрэлсүх тэргүүтэй хоосон Халиарчдыг нам дарах хэрэгтэй. Бүүр хөл гарыг нь таслаад дуусга. Тэд улс төрд мөнгө төлдөггүй, төл гэсэн ч байхгүй хоосон гарууд гэж улс төрийн олигархууддаа доромжлуулж эхлүүлсэн тэмцэл одоо ч үргэлжилж байна…

ХАРЛИАР ГЭГДЭХ УЛС ТӨРЧИД АРД ОЛНЫХОО АЧААГ ҮҮРСЭН …

Хамгийг хамж шимсэн олигархуудад Хүрэлсүх, Оюун-Эрдэнэ нар нээрээ л халаас хоосон “Халиар” байлгүй яах вэ дээ, энэ чинь одоо! Үйлдвэр хувьчлан аваагүй. Оюутолгой, Эрдэнэтээс хувь халааслаагүй, Уул уурхай лицензгүй улстөрчид бол тэдэнд инээдэм шүү дээ. Үнэндээ бол 2017 онд Монголын улс төрд ангийн тэмцэл эхэлсэн гээд хэлчихэд нээх зөрөхгүй л дээ. Гэтэл өнөөх халаас нимгэн “Халиар”-уудыг монголчууд Сүхбаатарын талбайд багтахгүй олноороо жагсан дэмжиж МАНАН бүлэглэлийг сүйд хийж орхисон. Хоосон халиарууд төрд гараад юу хийв? Эрдэнэт эргээд ирэв. Цар тахлын үед айл өрх, ААН-ийн ус цахилгаан, хог, дулааныг 2 их наяд орчим төгрөгөөр бүрэн дааж хүнд үед иргэд, ААН-ийхээ ачааг хөнгөлж орхив. Харьд алдаад байсан Салхитын орд 229 мянган 400 гаруй ахмадынхаа тэтгэврийн зээлийг 763 тэрбум төгрөгөөр тэглэж 216 тэрбум төгрөгөөр зээлгүй ахмадуудад 1 сая төгрөгийн тэтгэмж олгож чадав. Халиаруудаас өмнө буюу У.Хүрэлсүхийн Засгийэ газраас өмнө энэ мөнгө хаашаа явдаг байв аа гэж нэг бодоод үзээрэй. Хэний халаасанд ордог байсан юм бол гэж хайх шаардлага нээх их байхгүй л болов уу. МАНАН бүлэг төрөөс буусны дараахан Оюу толгойн эзэд Монголын Засгийн газар, ард түмэнд буулт хийж, алдагдалтай гэрээгээ хүлээн зөвшөөрч засаж залруулж ч байх шиг. Сануулж хэлэхэд МАНАН бүлэглэлдээ “Халиар” гэж доромжлуулсан улстөрчид л ард олныхоо ачааг цар тахал, улс төрийн тэмцэл, хэрүүл доромжлол дундуур үүрээд гарч орхив уу даа?

ЭЗНЭЭ АНХ ХАРСАН МОНГОЛЧУУД САХАЛГҮЙГ НЬ ГАЙХАВ

Би дээр хэлсэн бид их сонин сонин үйл явцын гэрч болно оо гэж. Том том улстөрчдийнхөө харь улсад гаргасан өч төчнөөн хөрөнгүүдийг мэддэг боллоо. Оффшорт хэний хэний данс байдгийг гадарлаж. Ерөнхийлөгч асан, Ерөнхий сайд нар. Ер нь томчуудаа шүүж шүүхийн шийтгэл оноож эхэллээ. Зарим нэг нь хилийн цаана гарч бүгж нуугдаж ч байх шиг. Авлигачид төрөөсөө эмээх эхлэл, бага ч гэсэн ахиц. Нийгмийн ёс зүйн зөв хандлага, буруутай эвлэрэх, томчууд болдог биз дээ гэсэн иргэдийн хуучин хүлцэнгүй ойлголт өөрчлөгдөх ахиц гарч байх шиг. “Хууль засаглах болно” гэсэн У.Хүрэлсүхийн хэлсэн алдарт үг биелж буй эхлэл. У.Хүрэлсүхийн Засгийн Газар ХАР ЖАГСААЛТАД орсон эдийн засгийг хүлээж авсан. Улсын ЭЗ-ийн хүнд байдалд орж, Монгол Улсын гадаад дахь зээлэх зэрэг бүрэн зогссон байдал. Өндөр хүү, өндөр тоотой олон бондын төлбөр угтсан байдаг. Ардын засаг гэх тодотголтой түүний засаг төсвийн тодотгол хийгээгүй. Ямар нэгэн бонд буюу өрийн бичиг гаргалгүйгээр улсынхаа эдийн засгийг ХАР ЖАГСААЛТ-аас гаргаж чадсан гэдгээр түүхэнд үлдсэн. Энэ засаг Чингис, Дим сам, Мазаалай бондуудыг төлж барагдуулсан санагдана. Гэхдээ У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрын өмнө эдгээр бондтой холбоотой Хөгжлийн банкны асуудал босож ирсэн. Хууль бус зээл, хуйвалдаан, луйвар гэх мэт. Өнөөх л бүлэглэлүүд хувааж авсан. Хугацаа хэтэрсэн. Чанаргүй зээл рүү шилжүүлсэн. Өршөөлийн хууль гаргасан. Гээд л өч төчнөөн асуудал. Өнөөдөр бүр хурцаар босож ирэв. Шүүхийн өмнө очоод буцдаг. Шүүхийн шатанд замхардаг. МАНАН улс төрөөс явж байгаа ч манай шүүхийн сэнтийгээс хараахан буугаагүй байна! Шүүх эрх мэдэл МАНАН-гийн гараас салаагүй байхад мянган хэрэг илрэвч МАНАН даа л уусан сарних аж. Монголд хамгийн удаан явагдаж байгаа зүйл шүүхийн шинэчлэл. Яаж ийгээд гацаана. Яг эцсийн шийд дээрээ зогсож орхино. Манай шүүх МАНАН гаас салах болоогүй л байна. Хөгжлийн банкны зээлд нэр хутгалдсан МАН, АН-ын гишүүд аврал эрэн гүйлдэж байгаа сурагтай. Ерөнхийлөгч хуулиараа яв, Ерөнхий сайд би өмгөөлөхгүй гээд тасхийтэл хэлчихлээ. Амь тэмцсэн тэд нам дотроо бужигнаж байгаа сурагтай. Араас нь сүүлийн 10-20 жил нүүрс тээврийн тонн тутамд 60-70 доллар завшдаг УИХ-ын гишүүд, улс төрийн нөлөө бүхий БҮЛЭГЛЭЛ байгааг нийгэмд зарлаж орхилоо. Одоо л бид Хүрэлсүх, Оюун-Эрдэнэ хоёрын улс төрийн бүлэглэлтэй хийж буй хосолсон тулаанаас эх орондоо олон зүйлийг авч үлдэх цаг нь. Өнөөдөр бид Монгол орныхоо улс төр, хууль шүүх, эдийн засаг, нийгмийн олон өөрчлөлт дэвшлийн гэрч болох сонирхолтой цаг үед амьдарч байгаа ч юм бил үү. Хүн биш хууль засаглах У.Хүрэлсүхийн хүссэн цаг ирж явна. Өчигдөрхөн монголчууд бид өөрснийхөө эзнийг өргөн дэлгэцээр хараад авлаа. Улс төр, эдийн засаг, банк санхүү, үйлдвэр, уурхай ер юм бүрийг атгаж суугаа ИХ ЭЗЭН тэр хүн. Энэ эзнийг хуулийн өмнө очих цагт Монголд хүн биш хууль засаглаж эхэлж байгааг мэдрэх таатай мэдрэмж төрөх ч юм бил үү. ӨНӨӨДӨР хөөрхий Монголчууд минь нууц эзнээ сахалгүйг гайхаж байгаа шиг ээ. МАРГААШ их эзэн Монгол улсын хуулийн өмнө сөхөрч, түүний ТОМ сүлжээг шүүж болдог гэдгийг. Тэр сүлжээнд хэн хэн байгааг мэлтийтэл харж мэлмэртэл гайхах цаг ирэх биз ээ. Дахиад л хэлье. Монголчууд бид 30-аад жил эрх чөлөө, тэгш эрх гэж хууртаж ирсэн ардчилсан нийгмийнхээ улс төр, эдийн засаг, шүүх засаглалын бодлогодоо том өөрчлөлт хийхээр тэмцэж байгаа У.Хүрэлсүх, Л.Оюун- Эрдэнэ нарын улстөрчдийг харж байна. Харин ч бид өөрчлөн засварлагдаж буй нийгмийнхээ гэрч болон амьдарч цаашид хэрхэн өөрчлөгдөх эсэхийг тэвчээртэй хүлээж байгаа нь бүүр ч илүү сонирхолтой байж мэднэ.

Нийтлэл: О.Түвшиндэмбэрэл