“Шинэ хөдөө-Булган” төслийн хүрээнд хийгдэж буй олон талт ажлын нэг нь өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор 16 сумын анхан шатны хүнсний ногоо тариалагчдад зөвлөмж зааварчилгааны хамт хүлэмж хүлээлгэн өгөх юм.
Төслийн хүрээнд сумдын болон иргэдийн тавьсан хүсэлтийн дагуу нийт 101 хүлэмж олгох бөгөөд нэг бүрийн үнэ нь 1,178,000 төгрөгийн үнэтэй уг хүлэмжийг аж ахуйн эрхлэгчид жил бүр 290 мянган төгрөгийн эргэн төлөлттэйгээр 4 жилийн хугацаанд төлөх юм. Нийлэг хальсан уг хүлэмж нь гадуураа нарны хэт халалтаас сэргийлэх хамгаалах тор бүхий 4*8 харьцаатай 32м.кв, хавар, зун, намрын улиралд ашиглах боломжтой, мананжуулах усны системтэй иж бүрэн хүлэмж ажээ. Хүлэмж нийлүүлэх ажлыг аймгийн Худалдан авах ажиллагааны албанаас тендэр зарлан шалгаруулж “Их булаг интьернэшнл” ХХК нийлүүлжээ. Өнөөдөр Гурван булаг, Баяннуур, Дашинчилэн сумын төлөөлөл ирж хүлэмжээ хүлээн авлаа.
Агрономич Б.Энхбаяр: Энэ хүлэмжээр 5 ам бүлтэй айл хэрэгцээгээ хангаад илүүгээр нь амьжиргаагаа дээшлүүлэх бүрэн боломжтой
Хүлэмж гардуулах арга хэмжээний үеэр Аймгийн ХХААГ-ын Ерөнхий агрономич Б.Энхбаяртай уулзаж зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Хүлэмжийг ямар сонгон шалгаруулалтаар иргэдэд олгож байгаа вэ?
-Гол зорилго нь хүнсний ногоо тариалагч өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх үүднээс 3-н улиралд үлэмжийн ногоо тариалах нь давуу талтай юм гэж үзэж “Шинэ хөдөө” төслийн хүрээнд 16 сумдад энэхүү хүлэмжийг олгож байгаа.
– Хүлэмж маань хэр чанартай гэж үзэж байна. Авсан иргэд маань 4 жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй юм байна. Үр ашгаа хэдий хугацаанд өгнө гэж тооцоолж байгаа вэ?
-Техникийн тодорхойлолт, болзлыг хангасан учраас мэргэжлийн хувьд чанартай гэж дүгнэж байгаа. Аливаа хүлэмжийн чанар нь плёнкон хальсны чанартаа байдаг. Сайн чанарын хүлэмж 5-н жилээ даадаг гэж үздэг, түүнээс цааш хүлэмж эрхлэгч өөрөө засаж шинэчлээд ашиглах боломжтой. Энэ удаагийн хүлэмжийн давуу тал нь гадуураа нарны хэт халалт, цонолтоос хамгаалах давхар тортой ирсэн. Энэ нь плёнкны эдэлгээг уртасгах, тэгснээрээ ургацыг нэмэгдүүлэх давуу талтай. Зах зээлийн үнийн хувьд ч гэсэн арай хямд үнийн саналыг бид сонгосон.
-32 м.кв хэмжээтэй хүлэмж, энэ зайд хэр хэмжээний ногоо тариалах боломжтой вэ? Хэрэгцээг нь хангаад дээр нь өрхийн амьжиргааг дээшлүүлэх боломжтой юу?
– Айл өрхийн хашаанд тийм ч их зай эзлээд байхааргүй боломжийн хэмжээтэй гэж үзсэн. Тэгсэн хэрнээ 4-5 гишүүнтэй өрхийн хэрэгцээг шинэ ногоогоор хангаад илүү ургацаа худалдаалж амьжиргаандаа нэмэр болох бүрэн боломжтой. 32 м.кв талбайн ашигтай талбай нь 30 м.кв, 1 м.кв талбайд 5-6 ширхэг ургамал ургадаг. 1 ургамлаас 5-6 кг жимс авдаг гэж тооцдог. Ингээд тооцохоор 5 гишүүнтэй өрх хэрэгцээгээ 1 таримлаасаа хангаад үлдсэн таримлынхаа ургацыг борлуулах боломжтой гэсэн үг. Тиймээс энэ тооцооллын үндсэн дээр бид 4 жилийн хугацаанд эргэн төлөлтөө төлөх боломжтой гэж үзсэн.
-Энэ хүлэмжинд ямар төрлийн ногоонууд тарих боломжтой вэ? Хэзээнээс тариалж эхлэх вэ?
-Ногоочид маань янз бүрийн зориулалтаар ашиглахаар авч байна. Зарим нь жимс жимсгэнийхээ суулгацыг үржүүлж зарах, түргэн ургадаг өдөр тутмын хүнсний нарийн ногоонууд тарих зорилгоор, дадлагашаагүй шинэ ногоо тариалагчид маань өргөст хэмх, улаан лооль тарина гэсэн зорилгоор ч авч байна. Өрх бүртэй нэг бүрчлэн бид гэрээ хийж олгож байгаа, ирэх 3 сараас үрсэлгээгээ хий, 4 сараас тариалалтаа хий гэдэг шаардлага тавиад заавар зөвлөгөөгөө өгөөд эхлүүлнэ.
Баяннуур сумын Хөгжлийн бодлогын мэргэжилтэн Б.Наранцэцэг: Шинэ хөдөө төслийг манайхан мэддэг, оролцъё, юм хийе гэсэн хүмүүс маш олон болсон
-Төслийн хүрээнд сум болгонд 5-6 хүлэмж олгож байгаа. Сумын хэмжээнд хүлэмж авах сонирхолтой иргэд хэр байна, ямар сонгон шалгаруулалтаар хүлэмж авах иргэдээ сонгосон бэ?
-Бид сумандаа байнга хүнсний ногоо тарьж ургуулдаг, аймаг, сумаас зохион байгуулдаг үзэсгэлэн худалдаанд идэвх санаачлагатай оролцдог, туршлагатай, нэг, хоёр жилийн өмнөөс хүлэмжтэй болох хүсэлтээ тавьсан ногоочиддоо эхний ээлжинд хүлэмж өгөхөөр болсон. Хүлэмж авах сонирхолтой, бүртгүүлсэн иргэд цаана нь нэлээд байгаа.
Манай сум дээр үеэсээ тэжээлийн аж ахуйн эрхэлдэг, газар тариалан эрхэлдэг туршлагатай учраас орон нутгийн иргэд маань ихэнх нь ногоо тариалахдаа мэргэжлийн болсон. Тиймээс эхний хүлэмж авсан иргэд маань ногоогоо тариалаад, үр шимийг нь хүртээд эхэлвэл дараа дараагийнх нь иргэдэд дахиад хүлэмж олгоно гэж найдаж байгаа.
Ер нь Ж.Бат-Эрдэнэ гишүүүний санаачилсан Шинэ хөдөө төсөл хөдөөгийн малчид болон өрхийн орлогоо дээшлүүлэх гэсэн иргэдэд чиглэсэн маш үр дүнтэй төсөл болсон. Олон ч ажил хэрэгжиж байна, тэр болгонд нь оролцох сонирхол хүмүүст маш их бий. Саяхан л гэхэд “Шинэ хөдөө төсөл бизнесийн боломж” уулзалтанд оролцохдоо манай сумынхан арьс шир боловсруулахьболон махны бага оврын цехтэй болох хүсэлтээ илэрхийлсэн.
Гишүүн маань “Туршлагатай, юм хийе гэсэн зүтгэлтэй иргэд маань нэгдэж нийлээд хоршоо болоод санал санаачилгаа гаргавал бүх талаар дэмжинэ гэсэн байгаа. Хүн зориод хийж л чадвал боломж гарцыг нь нээж дэмжиж өгч байгаад нь их баяртай байна.
